Imigani y'imigenurano - 01

ABABIRI BAGIYE INAMA BARUTA UMUNANI BARASANA

Uyu mugenurano, abanyarwanda bawuca iyo bashaka kugaragaza ko ubufatanye butanga imbaraga no kugera ku bintu bihambaye. Iyo abantu bumvikanye ku kintu cyangwa bakajya umugambi byanze bikunze bagera ku ntego bihaye kurusha uko baba ari benshi badahuje umugambi.

ABABIRI BAKIKA UMWE

Uyu mugani mugufi nawo ukoreshwa iyo abanyarwanda bashatse kuvuga ko ubufatanye bw'abantu bwongera imbaraga zabo mu bikorwa byabo. Ibi bikaba binasobanura kandi ko imbaraga z'umuntu umwe ntacyo zakora ku bantu barenze umwe bifatanyije.

ABABIRI BATERANYA ABEZA

Abanyarwanda n'ubwo badashyigikira abakora ikibi, bemera ko n'ubufatanye bw'abantu mu bikorwa bibi bugera ku kibi kitoroshye kugerwaho mu gihe uri nyakamwe cyangwa wagikoze uri umwe. Uyu mugani usobanuye ko ubufatanye bw'inkozi z'ibibi na bwo buzigeza ku musaruro zita mwiza ziba zifuza.

ABABIRI BICA UMWE

Aha abanyarwanda bashakaga kuvuga ko ubufatanye hagati y'abantu bubongerera imbaraga kurusha kuba nyakamwe cyangwa nyamwigendaho. Bakanguriraga abantu kwibumbira hamwe.

ABABIRI NTIBACIBWA INKA

Umuntu acibwa inka iyo hari amakosa runaka yakoze, ikaba impongano y'icyo cyaha cyangwa y'iryo kosa. Uyu mugani usobanuye ko bigoye kubona abantu bagwira rimwe mu ikosa. Umwe ashobora kukosa ariko abo bagendanye bakamucyaha.

ABACURANYE UBUSA BASANGIRA UBUNDI

Uyu mugenurano usobanuye ko abantu babaranye cyangwa babanye mu bihe bibi badapfa gutandukanywa n'ikije cyose. 
ABADAPFUYE NTIBABURA KUBONANA
ABAGABANYE IMBISI (INYAMA) NTIBAGABANA UMUFA
ABAGABO BABIRI NTIBABANA MU NZU IMWE
ABAGABO BARARYA IMBWA ZIKISHYURA(ZIKARYORA)
ABAGIRA AMENYO BARASEKA
ABAGIRA IMPINGO IBIGEGA BIRAGWA
ABAGIRA INYONJO BAGIRA IBIRORI
ABAGIRA IYO BAJYA BARAGENDA REBA : IMBWA IBONYE SHEBUJA
ABAGIYE INAMA IMANA IRABASANGA
ABAHIGA UBUGABO BARATABARANA
ABAHIGI BENSHI BAYOBYA IMBWA UBURARI
ABAHINIYE HAMWE BAHIMA (BAHENDA) ABARI HANZE
ABAHIZI BABIRI NTIBANYURA INZIRA IMWE
ABAJYANAMA BABIRI BISHE UMUJYANAMA UMWE
ABAJYANAMA BACISHIJE UKUBIRI IBYABO NTIBISHYIKA
ABAJYANAMA BISHE IMBWA Y’UMWAMI IRAHERA
ABAJYA INAMA ARI BABIRI BANYAGA INKA Z’ABARASA MUNANI
ABAJYA IMPAKA ARI BABIRI UMWE ABA YIGIZA NKANA
ABAKINGIRANYE INYEGAMO NTIBAKINGIRANA INGABO
ABAKIRANYE NTIBAHISHANYA IBIBUNO
ABAKOBWA NI NYAMPINGA
ABAKUNDANYE BARAJYANA
ABAKUNDANYE NIBO BANGANA
ABAKUNZI BAZA BISHIZE
ABAKWE NI ABAMBERE, IBYA-NYUMA BICA AMAZURU
ABANA BA SAMUSURE BAVUKANA ISUNZU
ABANA BASANGIRA IBERE NTIBASANGIRA UMUGISHA
ABANA NI BABIRI: GAHANWA NA GAHANNYI
ABANA NI BATATU : UWIBWIRA, UBWIRWA NA TERERIYO
ABAHANGA BABIRI NTIBOTSA IGIHAHA
ABANGANYA UBWENGE BASA NTIBABANA
ABANTU N’IBINTU NI MAGIRIRANE
ABARYI B’IMIGONGO BARIBWIRE
ABASANGIRA BASHONJE NTAWUSIGARIZA UNDI
ABASANGIRA BASIGANA IMBYIRO
ABASANGIRA UBUSA BITANA IBISAMBO
ABASANGIYE IMFIZI NTIBASEKANA INKUKU. CG : NTIBASEKANA AMAHEMBE
ABASA BARASANGIRA
ABASWA NTIBEREKWA IMISHINGA
ABATANYE BADATATA BARASUBIRANA
ABATERANYE IMIGERI NTIBAHISHA N’AMABYA
ABATURANYE BABYARANA ABANA BASA
ABATUTIRA BATONGANA BATURA UKUBIRI
ABAVANDIMWE IYO BAVUMBITSE AKARENGE UVUMBURAMO AKAWE
ABEGEREYE URUGANDA NTIBABURA URWAVUMBA
ABEREKERANYE NTIBABURA KWENDANA
ABEZA BA RUGURU BASEKA IBIMUGA BISHINYIKIYE MU KABANDE

ABIBESHYA B’I MUKARANGE BAGIRA NGO NYIRAGUHEKA NI NYIRASENGE

ABISHUNGA B’I MUKARANGE BAGIRA NGO NYIRAGUHEKA NI NYINAWABO

AB’IMBWA BIFUZA KO BWACYA

ABORO BABIRI NTIBASANGIRA UMWERERA

ABORO BASERA GUHANYA

ABO NTEKERA IMPENGERI NIBO BANTERA AMABUYE

ABONYE ISHA ITAMBA ATA N’URWO YARI YAMBAYE

ABOTANYE KERA NTIBAHISHANA AMABYA

ABO UMWAMI YAHAYE AMATA NI BO BAMWIMYE AMATWI

ABWIRWA BENSHI AKUMVA BENE YO

ACURITSE INKANDA NTACURITSE UMUTIMA

AGACA AMAKUNGU NI UKWIMA UWARUGENDAGAMO

AGACIRO GAKE KARUTA AKAMARO GAKE

AGACUMU GAHABWA AGAHARI, NA HO AGAHARARUTSWE GAHABWA AGAHINI

AGACUMU KAZAGUHORERA (KAZAHORERA UMUGABO) NTUMENYA UWAGACUZE

AGAHANA IMBWA NI AGASHARIRA

AGAHANGA K’UMUGABO GAHANGURWA N’UWAKAREMYE

AGAHANGA K’UMUGABO GAHUMA KATAVUZE

AGAHANGO GATO KARUTA UMUGENDERANO

AGAHARARO NTIKABUZA AGAHARARUKO

AGAHARAWE GAHABWA AGAHARI, NAHO AGAHARARUTSWE GAHABWA AGAHINI

AGAHIMBAZA UMUSYI KABA MUNSI Y’INGASIRE

AGAHINDA GAHIMA INDYARYA KABA MU RUTARE KWA RWIREBE

AGAHINDA GASHIRA AKANDI KARI ITUMBA

Umutima wababaye uhora ubabara kabone nubwo haba akantu gato karawushengura.

AGAHINDA GASHIRA BAKE

Umutima wababaye igihe kirekire ntushobora gukira ibikomere mu buryo bwuzuye. Umuntu arinda apfa akibuka ikintu cyose cyamubabaje.

AGAHINDA K’INKOKO KAMENYA INKIKE YATOYEMO

Agahinda kawe n'ibyishimo byawe bimenywa gusa n'abo muhorana. Uyu mugani ukoreshwa iyo berekana ko abantu mubana aribo bamenya ibyawe kurusha abandi muziranye ariko mudahorana.

AGAHINDA K’INKONO KAMENYWA N’UWAYIHARUYE

Agahinda kawe n'ibyishimo byawe bimenywa gusa n'abo muhorana. Uyu mugani ukoreshwa iyo berekana ko abantu mubana aribo bamenya ibyawe kurusha abandi muziranye ariko mudahorana.

AGAHINDA NTIGASHIRA GASHIRA NYIRAKO YAPFUYE

Umutima wababaye igihe kirekire ntushobora gukira ibikomere mu buryo bwuzuye. Umuntu arinda apfa akibuka ikintu cyose cyamubabaje.

AGAHINDA NTIKAJYA AHABONA

Uyu mugani ushatse gusobanura ko nta buryo bushoboka umuntu yasobanura agahinda ke mu buryo bwuzuye imbere y'undi cyangwa abandi bantu benshi. Nyirako niwe wenyine umenya ingano yako n'ububare yagize.

AGAHINDA NTIKICA KAGIRA MUBI

Uyu mugani uvuze ko umutima wagize agahinda nta cyiza watanga cyangwa wakora. Agahinda gatera umunabi, umushiha n'izindi ngeso mbi umuntu atifuza kubona ku wundi.

AGAHINDA NI UKUBURA UWO UKUNDA

Uyu mugenurano wo usobanura ko ntakibabaza nko kubura umuntu cyangwa ikintu wakundaga kuko ubusanzwe umuntu wese aterwa ibyishimo no kubona hafi uwo akunda cyangwa ikintu yishimira.

AGAHINDA SI UGUHORA URIRA

Uyu mugani urasobanura neza ko urize wese ataba abitewe n'agahinda, kandi ko hari abafite agahinda batarira kuko baba babona ntacyo byabafasha mu gahinda kabo.

AGAHINI GAHIMA INDYARYA KABA MU RUTARE RWA KIREBE

Uyu mugani ushatse gusobanura ko umuntu uzakunaniza adaturuka kure kandi ko aba ari mu bo muhorana. Ni umuntu ukuzi nyamara mu buryo udakeka ko yaba akuzi kuko akwiyereka nk'umuntu utakwitayeho kandi utanakuzi.

AGAHUGU IMANA YAGUSASIYE NTUKARENGA

Uyu mugani usobanuye ko icyo Imana yagennye ko kikubaho kigomba kukubaho. Ntacyo wahindura ku igeno Imana yakugeneye.

AGAHUGU K’ABAGORE NTIKABURA AMAZIMWE

Uyu mugani wumvikanisha ko abagore bakunda kugira amagambo anenga abandi, abanegura cyane cyane iyo bari kumwe n'abandi bagore cyangwa abakobwa. Uyu mugani kandi wakoreshwa kuri buri bantu bafata umwanya wabo bakavuga ku bandi ibitari byiza.

AGAHUGU KARIMO INDUSHYI, ABAPFU NTIBABURA AMAZU

Uyu mugani usobanuye ko umuntu uri mu kaga cyangwa mu bukene abeshywa cyane yizezwa kubona ibyo kurya cyangwa ibyatuma ahindura ubuzima bwe, bukaba bwiza.

AGAHURU GAKOMEYE KIYIMA UMUPFU

Uyu mugani mugufi usobanuye ko imyitwarire n'ibitekerezo by'umuntu bishobora kugira ingaruka mbi ku maronko ye cyangwa ikindi kintu yifuzaga cyiza. Imyitwarire idahwitse ishobora gutuma witesha amahirwe.

AGAHURU GASABYE UMUNTU INYAMA NTAKARENGA

Ntacyo wahindura ku igeno ryawe. Ahari ibyago byawe wisanga ariho ugiye ugana.

 

AGAHURU KAGUSABYE AMARASO NTUKARENGA

Igeno ni igeno, ikiri bukubeho ntacyo wakora ngo ntikikubeho. Aho azagwa niho ugwa ntakabuza, icyo wakora cyose.

AGAHURU GAHINYUZA INKUMI

Umuntu ashobora kwihisha, akanajijisha abandi ntibamenye neza uwo ari we. Ariko impinduka n'ibibazo ni byo bigaragaza neza uwo yari we kuko ibyo kwihisha no kwihishira bitamushobokera. 

AGAHINDA NI UKUBURA UWO UKUNDA

Uyu mugani ushatse kugaragaza ko umuntu ukunda ariwe shingiro ryuzuye ry'ibyishimo byawe. Iyo rero umubuze ntutana n'akababaro ndetse n'agahinda kubera agaciro n'umwanya aba yari afite mu buzima bwawe.

AGAHWA KARI K’UWUNDI KARAHANDURIKA

Uyu mugenurano usobanura ko undi muntu adashobora kwiyumvisha ikintu nk'uwo cyabayeho. Akenshi abantu bafata ububabare nk'ubworoheje kuko atari bo bari kubabara. 

AGAKAMBYE UGATEGA URWANDA (UGATEGA IMINSI)

Iminsi iratinda igasobanura ibyo abantu batabashaga gusobanura no gusobanukirwa. Iminsi n'ibihe bifasha abantu gusobanukirwa mu buryo bwuzuye ibyo batari bazi neza. Ni aha umunyarwanda avuga ko ibyo abona bikomeye bishobora kutazahora bikomeye nyuma y'igihe runaka.

AGAKARA GASIGA IMBWA NTIGASIGA AKAKO

Uyu mugani mugufi ushatse kuvuga ko ntawushobora kwirengagiza umuntu bafitanye isano. N'iyo bibayeho ntihabura umwihariko w'inyoroshyo watewe n'isano, ubucuti, ubuturanyi cyangwa izindi nzira zituma abantu bamenyana.

AGAKECURU GAKIZE NTIKABURA ABUZUKURU

Uyu mugani mugufi ushatse kuvuga ko nta utunze cyangwa ufite icyo abandi badafite ubura abamushagara cyangwa abamuba bugufi bagamije kugira icyo bamukuraho cyo kubabeshaho.

AGAKECURU GATANZE AKANDI GUSHOKA KAGIRA NGO DORE UBWO BUTAMA

Iyo umuntu aguwe neza ntamenya ko abandi bashobora kuba bamerewe nabi. Aha niho haturuka no gusuzugura cyane uwo ubona ataragera kubyo wowe wamaze kugeraho. Uyu mugenurano urabwira abantu ko iyo umuntu akurushije amahirwe ntakabuza akwiyemeraho. 

AGAKECURU KARITSE NTIKABURA ABUZUKURU

Uyu mugani usobanuye ko iteka ufite icyo atanga asanganirwa n'abantu batandukanye. Ari abo azi cyangwa atazi. Abo yakekaga ko bamugenderera ndetse n'abo atakekaga.